Açıklamalarıyla Her Zaman Gündeme Oturan İlber Ortaylı Aslında Kimdir?

Türkiye ve yurt dışında tarih eğitimi alarak bu alanda yüksek bilgi birikimine sahip olan İlber Ortaylı, “yaşayan kütüphane” şeklinde anılıyor. Ünlü bilim insanı, Cumhuriyet tarihinde öne çıkan tarihçilerden Halil İnalcık’ın öğrencisidir.

Aslen Kırım Tatarı olan İlber Ortaylı; tarih profesörü, yazar, araştırmacı ve akademisyendir. Eşsiz tarih bilgisiyle herkes tarafından takdir toplayan bilim insanının eserlerinin birçoğu 6 dile çevrilmiştir.

İlber Ortaylı’nın Hayatı

İlber Ortaylı, Avusturya’nın Bregenz kentinde 21 Mayıs 1947 yılında doğdu. Ünlü profesör 2 yaşındayken ailesi Türkiye’ye göç etti. Yaşayan kütüphane, ilk ve orta öğrenimini İstanbul Avusturya Lisesi’nde tamamlayıp daha sonra Ankara Atatürk Lisesi’ne gitti.

Ankara Atatürk Lisesi’nden mezun olduktan sonra da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin Tarih bölümünden eğitim hayatına devam etti. Bu bölümden 1970 yılında mezun oldu.

Yaşayan kütüphane, 1981’de Mersin senatörü olan Dr. Talip Özdolay’ın kızı Ayşe Özdolay ile dünya evine girdi. Çiftin Tuna isminde bir kızı oldu. İlber Ortaylı ve Ayşe Özdolay 1999 yılında ayrıldı. Bilim insanı, çocukluğundan itibaren minyatür otomobilleri biriktirerek büyük bir koleksiyon oluşturmuştur.

İlber Ortaylı’nın Kariyeri

İlber Ortaylı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde; Mübeccel Kıray, Şerif Mardin, Mümtaz Soysal, İlhan Tekeli, Halil İnalcık, Seha Meray’ın öğrencisi oldu. Sınıf arkadaşları içerisinde Ümit Arslan, Zafer Toprak, Mehmet Ali Kılıçbay gibi isimlerde yer alıyor.

Yaşayan kütüphanemiz, Viyana Üniversitesi’ne giderek hem Doğu Avrupa hem de Slav dilleri hakkında eğitim aldı. Chicago Üniversitesi’nde Halil İnalcık’la yüksek lisan çalışmasını tamamladı.

1974 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde “Tanzimat Sonrası Mahalli İdareler” teziyle doktor unvanına sahip oldu. Aynı üniversitede 1979 yılında “Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu” isimli çalışmayla doçent oldu.

Üniversitelerin maruz kaldığı siyasi yaptırımlardan dolayı 1982 yılında Ankara Üniversitesi’ndeki görevinden istifa etti. Daha sonra Roma, Oxford, Viyana, Yanya, Tunus, Cambridge, Moskova, Berlin, Münih, Princeton, Kiel, Strasbourg ve Paris’te dersler verdi. Aynı zamanda buralarda birçok konferans ve seminere de katıldı.

Türkiye’ye 1989 yılında döndü. Türkiye’ye döndükten sonra profesör oldu. 1989-2002 yılları içerisinde Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İdare Tarihi Anabilim Dalı başkanlığını yaptı. Konuk öğretim üyesi olarak 2002 yılında Galatasaray Üniversitesi’ne geçti. 2 sene sonra da Bilkent Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olarak çalıştı.

MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Türk Hukuk Tarihi derslerine girdi. Galatasaray Üniversitesi’nde senato üyeliği de yaptı. 2005’te Topkapı Sarayı Müzesi’nde müdür oldu. Müzede yedi sene müdürlük yapıp 2012 yılında yaş haddi sebebiyle emekli oldu.

Avusturya-Türk Bilimler Forumu, Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu ve Avrupa İranoloji Cemiyeti’ne üye oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nda 2008 yılında danışmanlık yaptı.

Milli Saraylar Daire Başkanlığı tarafından Dolmabahçe Sarayı’nda düzenlenen “Vefatının 150.Yılında I.Abdülmecit ve Dönemi” başlıklı uluslararası sempozyuma katıldı. Bu sempozyumun hem açılış hem de kapanış oturumlarında yer aldı.

İlber Ortaylı, Afet İnan ailesinin ve Tarih Vakfı’nın iş birliğiyle iki senede bir verilen “Afet İnan Tarih Araştırmaları Ödülü’nün” 2004 yılı sahiplerini belirleyen jüri içerisinde yer aldı. Ünlü profesör, ileri düzeyde; Farsça, Almanca, İngilizce, İtalyanca, Rusça, Fransızca ve İtalyanca biliyor. Aynı zamanda iyi seviyede de Latince bilmektedir.

İlber Ortaylı’nın Yazıları ve Televizyon Programları

2004’te TRT 2’de başlayıp daha sonra TRT Türk’e geçen “İlber Ortaylı ile” isimli belgeseli sundu. Daha sonra NTV’de İlber Ortaylı ile Tarih Dersleri” ve Bloomberg HT kanalında da “İlber Ortaylı ile Zaman Kaybolmaz” isimli programı sundu. 2012-2013 yılları arasında Mehmet Barlas’la beraber “Her Zaman” isimli tarih programını yaptı.

Milliyet ve Habertürk gazetelerinde yazıları yayımlandı. Atlas Tarih, Doğu Batı, Popüler Tarih, Tarih ve Toplum dergilerinde de birçok yazısı yayımlanmıştır. Bir röportajında 30.000 bine yakın kitabının olduğunu bunların 5.000’ini Galatasaray Üniversitesi’ne bağışladığını belirtti.

İlber Ortaylı’nın Aldığı Ödüller

İlber Ortaylı’nın aldığı ödülleri şöyle sıralayabiliriz;

• Aydın Doğan Ödülü
• Avrupa ile Akdeniz Arasında Lazio - İtalya Lazio bölge yönetimi
• Puşkin Madalyası - Rusya
• Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
• Fahri Profesör - Kazakistan

İlber Ortaylı’nın Eserleri

İlber Ortaylı birçok esere imza attı. Bu eserleri şu şekilde sıralayabiliriz;

• İstanbul'dan Sayfalar
• Eski Dünya Seyahatnamesi
• Defterimden Portreler
• İmparatorluğun Son Nefesi
• Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu
• Türkiye İdare Tarihi
• Osmanlı Mirası
• Osmanlı Toplumunda Aile
• Gelenekten Geleceğe
• Tanzimattan Sonra Mahalli İdareler
• Türkiye’nin Yakın Tarihi
• Üç Kıtada Osmanlılar
• Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek
• İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı
• Son İmparatorluk Osmanlı
• Tarihimiz ve Biz
• Tarihin Sınırlarına Yolculuk
• Osmanlı Barışı
• Tarihin Gölgesinde
• İlber Ortaylı Seyahatnamesi
• İttihat ve Terakki
• Yakın Tarihin Gerçekleri
• Osmanlı’ya Bakmak Osmanlı Çağdaşlaşması
• Cumhuriyetin İlk Yüzyılı
• Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti’nde Kadı
• Türklerin Tarihi, Anadolu'nun Bozkırlarından Avrupa'nın İçlerine
• Türklerin Tarihi, Orta Asya'nın Bozkırlarından Avrupa'nın Kapılarına