Güneş Fırtınası Geri Döndü: Dünya'yı ve Uyduları Tehdit Ediyor

Güneş fırtınası nedir, insan yaşamı tehlikede mi? Uzmanlar Güneş fırtınalarının geri döndüğünü ve bildiğimiz şekliyle Dünya'daki yaşamı tehdit ettiğini söylüyor. Güneş fırtınalarının açığa çıkardığı jeomanyetik dalgalar, şebekeleri bozabilir, radyo iletişimlerini kesebilir.

Birkaç gün önce milyonlarca tonluk olabildiğince sıcak gaz kütlesi, Güneş yüzeyinden fırladı ve Dünya'ya 90 milyon mil hızla yaklaştı.

Koronal kütle atımı olarak adlandırılan patlama, uzay-hava ölçeğinde önemsenecek kadar güçlü değil. Ancak en son Dünya'nın manyetik alanına girdiğinde, etkisini yıllarca gösteren güçlü jeomanyetik bir fırtınayı tetikledi. Geçtiğimiz gün gerçekleşen patlama fazla sorun yaratmadı. Ama bu, Güneş'in yıllarca süren uykudan uyandığını gösteriyor.

Dünya yüzeyindeki herhangi biri için görünmez ve zararsız olsa da, Güneş fırtınalarının açığa çıkardığı jeomanyetik dalgalar elektrik şebekelerini ve radyo iletişimlerini bozabilir, havayolu ekiplerine tehlikeli düzeyde radyasyon yükleyebilir ve kritik uyduları etkisiz hale getirebilir.

Güneş fırtınası nedir, insan yaşamı tehlikede mi?

Güneş, geçen yıl 11 senelik yeni bir döngü başlattı ve 2025'te zirveye ulaştığında, güçlü uzay fırtınasının insanlar için hasara yol açması mümkün. 17 yıl önceki büyük fırtınalardan bu yana teknolojiye daha da bağımlı hale gelen dünya yaşamını tehdit ediyor. Yakın zamanda yapılan bir çalışma, şebekenin güçlendirilmesinin ABD elektrik endüstrisine 27 milyar dolarlık fayda sağlayabileceğini öne sürdü.

Tehlikeler varsayımsal değil. 2017'de gerçekleşen Güneş fırtınası, amatör radyoların bozulmasına neden oldu. 2015 yılında, Amerika'nın kuzeydoğusundaki küresel konumlandırma sistemlerini devre dışı bıraktı ve bu, sürücüsüz otomobiller sahipleri için özel bir endişe kaynağı yarattı. Güneş fırtınaları yaşandığında uçak pilotlarının katarakt olma riski de daha yüksek.

Mart 1989'da Kanada'yı etkileyen bir fırtına eyalet çapında dokuz saat süren kesintiye neden oldu. Amerikan Jeofizik Birliği dergisinde yer alan 2017 tarihli makale, şiddetli uzay hava koşullarının neden olduğu elektrik kesintilerinin ABD nüfusunun %66'sını etkileyebileceğini ve ekonomik kayıpların günde 41,5 milyar dolara ulaşabileceğini tahmin ediyor.

Bilim adamları arasında gezegenin savunmasız kısımlarını Güneş fırtınalarının etkilerinden korumak için ne yapılabileceği konusunda tartışmalar devam ediyor. Transformatörlerinde manyetik olmayan çelikleri kullanmak ve şebekeye daha fazla aşırı gerilim koruyucu yerleştirmek gibi adımlar direnci artırabilir, ancak felaketi önlemek şimdilik mümkün değil gibi görünüyor.