İnsanlarda Yılanlardaki Kadar Tehlikeli Zehir Bulunuyor

Yapılan son araştırmaya göre insan geninde tehlikeli zehirler bulunuyor. Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlanan son çalışma, sürüngenlerde yer alan zehrin insan geninde de olduğunu gösteriyor. İnsanlar, zehri evrimleştirmeyi başaracak bir alet çantasına sahip.

İnsanlar zehri evrimleştirmeyi başarabilir mi? Zehirli hayvanlardan olan çıngıraklı yılanlara veya ornitorenklere katılma olasılığımız çok düşük, ancak yeni araştırmalar, insanların zehir üretmek için bir alet çantasına sahip olduğunu ortaya koyuyor. Aslında listede tüm sürüngenler ve memeliler bulunuyor.

İnsanlardaki tükürük bezleriyle ilişkilendirilen esnek gen koleksiyonu, zehrin, hayvanlar aleminde 100'den fazla kez nasıl evrimleştiğini açıklıyor.

Japonya'daki Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü'nde evrimsel genetik alanında doktora öğrencisi olan araştırmacı Agneesh Barua, "Esasen zehir için tüm yapı taşlarına sahibiz. Bizi o aşamaya götürmek ise evrime kalmış." dedi.

Ağızdan zehir enjekte etmek, hayvanlar aleminde yaygındır. Primatın bilinen tek zehirli türü olan örümcekler, yılanlar ve yavaş lorisler gibi çeşitli yaratıklarda bulunur. Biyologlar, ağız zehiri bezlerinin değiştirilmiş tükürük bezleri olduğunu biliyorlardı ancak yeni araştırma, değişimin arkasındaki moleküler mekaniği ortaya koyuyor.

Zehir, gen esnekliğinin nihai örneğidir. Zehirdeki toksinlerin çoğu, farklı hayvanlarda ortak olarak bulunabilir. Araştırmaya dahil olmayan Doğa Tarihi Müzesi'nde zehir araştırmacısı Ronald Jenner, kırkayak zehirinin bazı bileşenlerinin yılan zehirinde de bulunduğunu aktardı. 

İnsan genindeki tehlikeli zehirler aktifleşir mi?

Araştırmacılar, toksinlerin yaratılmasından sorumlu olmayan genlere, yani "temizlik" genlerine odaklandı. Agneesh Barua'ya göre bu düzenleyici genler, tüm zehir sisteminin temelini oluşturuyor.

Çalışma, kahverengi bir çukur engereği olan Taiwan habu'nun (Trimeresurus mucrosquamatus) genomuyla başladı. Barua, "Hayvanda bulunan tüm genlerin işlevini bildiğimiz için zehrin hangi genlerle ilişkili olduğunu görebiliyorduk" dedi.

Ekip, birden fazla vücut dokusunda ortak olan bir gen takımyıldızı buldu. Farklı canlılarda bulunan aynı tür düzenleyici temizlik genleri, insan tükürük bezinde de bol miktarda bulunuyor. Bu genetik temel, hayvanlar aleminde bağımsız olarak evrimleşmiş çok çeşitli zehirleri mümkün kılıyor.

Ronald Jenner, yeni araştırmanın insanlar için süper güç anlamına gelmediğini, ancak zehirin arkasındaki genetiğin anlaşıldığını ekledi. Genlerin farklı dokularda nasıl işlev gördüğünün bilinmesi ise kanser gibi hastalıkların tedavi edilmesine yardımcı olabilir.