Türk Motifli Dünyanın En Eski Halısındaki Gizem Çözüldü

Türk motifli dünyanın en eski halısındaki gizem ortaya çıkarılmış olabilir. 2500 yıllık Pazırık halısı, günümüzde var olan bilinen en eski halı örneği. Neredeyse mükemmel bir şekilde korunmuş olan halının bazı bölümlerinde Türk motfileri de bulunuyor.

1949'da Rus arkeolog Sergei Rodenko, Rusya'daki Altay Dağları'nda bir Pazırık halısı keşfetti. Ahameniş İmparatorluğu döneminden kalma bir halıydı. Müze araştırmacısı Elena Stepanova, "Bu halı, kullanılan stil özellikleri ve detayları nedeniyle önemli. Ahameniş döneminden Pers İmparatorluğu'na kadar uzanıyor." dedi.

Euronews'in aktardığı habere göre 2500 yıllık Pazırık halısı Rus Hermitage Müzesi'nde muhafaza edilen dünyanın en eski halısı. Bilim adamları ise geçtiğimiz günlerde bu antik halının gizemini çözmeyi başardılar. Boyama yönteminin ve parlak renklerinin ardında saklı olan bilmece merak uyandırıyor.

Türk motifli 2500 yıllık halıdaki gizem neydi?

Uzun süreli kullanımına rağmen halının bazı kısımlarının aşınmaması ve Pazırık'ta kullanılan boyaların hala canlı olması bilim adamlarını sorgulamaya yöneltti. İlk araştırmacı, 1991 yılında bazı deneyler yapmak için halıdan örnekler aldı. O ve meslektaşları bir taramalı elektron mikroskobu kullanarak araştırma yaptılar.

Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) ile taranan halının, yün liflerinin buharlaştırılmasıyla boyandığını buldular. Ancak bu konuda kesin bir yorum yapamadılar, bu nedenle araştırmanın sonraki aşamalarında yüksek çözünürlüklü X-ışını floresans spektrometrelerinin kullanımına yöneldiler.

Çalışma, Friedrich-Alexander Erlangen-Nürnberg Üniversitesi'nde X-ışını mikroskobu uzmanı olan Andre Spott ve Rainer Fink tarafından gerçekleştirildi. Yün fermantasyonundaki boyanın, halının dokunduğu ipliklere güçlü bir şekilde nüfuz ettiği sonucuna vardılar.

Bilim adamları, Pazırık kilimlerinde kullanılan yün liflerinin floresans görüntülerini laboratuvarda karşılaştırdı ve fermantasyon boyasının etkisini kanıtladılar. Friedrich-Alexander Erlangen-Nürnberg Üniversitesi'nde araştırmacı olan Andreas Spot, bulguları şöyle özetliyor:

Tekstil boyama, insan uygarlığının en eski el sanatlarından biridir. Bilimsel olarak biyoteknoloji ve malzeme bilimi prensiplerini birleştirir. Bu endüstri bir yandan çok eski, diğer yandan çok modern ve gelişmiş. 

Bu yün lifleri, boyama parlaklığını ve boyanın yün üzerindeki etkisini artırmak için yün buharlaştırma tekniğinin kullanıldığını gösterdi. Böylece bilmece çözüldü. Pazırık halısının kalıcı rengi, yün fermantasyonu sayesinde elde edilmiş.

Rus Hermitage Müzesi'nde bulunan Pazırık halısı, ilgilenenler için görkemli eserlerden biri olmaya devam ediyor. Ancak 2500 yıllık halının bir tarafı mezarın neminden dolayı çürümüş durumda. Antik halının üzerinde çiçek ve geyik resimleriyle birlikte 28 farklı atlı asker bulunuyor.