Nature dergisi, 2025 yılında bilimi şekillendirmeye yardımcı olan on insanı seçti. Bu yılki listede son derece etkileyici araştırmaları ile birlikte dünyamızı şekillendiren bilim insanlarının yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşanan büyük bir kargaşanın tam ortasında halk sağlığı politikasını savunan bir kamu görevlisi de yer aldı.
Bilim Dünyasının 2025'te En Çok Konuştuğu İsimler
- Susan Monarez
- Achal Agrawal
- Tony Tyson
- Precious Matsoso
- Sarah Tabrizi
- Mengran Du
- Luciano Moreira
- Liang Wenfeng
- Yifat Merbl
- KJ Muldoon
Nature, yukarıda yer alan listeyi bir sıralama yapmak ya da belirli kişileri ödüllendirmek gibi amaçlardan ziyade bilim dünyasına bir şekilde etkisi olan kişi ve olayları öne çıkarmak üzere hazırladı. Dolayısıyla yukarıdaki listede yer alan isimlerin belirli bir kritere göre sıralanmadığını belirtmekte fayda var.
Susan Monarez
Mikrobiyolog ve immünolog olan Susan Monarez, ABD Başkanı Donald Trump tarafından CDC'de (ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri) görevlendirilmesinden bir aydan daha kısa bir süre sonra görevden alınmıştı. Eylül ayında gergin geçen bir duruşmada bilimsel bütünlük çizgisini koruduğu için kovulduğunu ifade etti.
Achal Agrawal
Bir veri bilimi uzmanı olan Achal Agrawal, bir üniversite öğrencisi ile yaşadığı olaydan hareketle bambaşka bir alana odaklandı. Agrawal, bir öğrencisinin intihal yaptığının anlaşılmaması için yazılım kullandığını ve bunun üniversite kontrolünden geçmesi nedeniyle intihal olarak sayılmadığını belirtmesinin ardından eğitim konusundaki eksikliklerin farkına vardı ve işini bırakıp tüm zamanını bu soruna ayırdı.
Tony Tyson
Tony Tyson, yıllardır hayalini kurduğu Şili'deki Vera Rubin Gözlemevi'nin hayata geçirilmesinde kilit bir isim oldu. Hayallerinin peşinden gitmekte kararlı olan bu fizikçi, karanlık maddeyi üç boyutlu haritalama ve Dünya için tehdit oluşturan asteroitleri tespit etme gibi son derece önemli bilimsel hedeflere ulaşan bir teleskop tasarlaması ile biliniyor.
Precious Matsoso
Precious Matsoso, DSÖ'nün (Dünya Sağlık Örgütü) ilk küresel pandemi anlaşması taslağı için süreci başarılı bir şekilde yöneterek 190'a yakın ülkenin fikir birliğine varmasını sağladı. Dünyanın daha iyi bir geleceğe sahip olması adına sağlam bir temel atan Matsoso, küresel salgınlara karşı daha adil ve eşitlikçi bir yaklaşım benimsenmesini amaçlıyor.
Sarah Tabrizi
Sarah Tabrizi, Huntington hastalığı üzerine yapılan araştırmalarda kilit isimlerden biri oldu. Yeni geliştirilen AMT-130 isimli gen tedavisi, Huntington hastalığının ilerleme hızını yüzde 75 oranında yavaşlattı. Hastalar, bu çalışma kapsamında üç yıl boyunca izlendi. Bunun sonucunda hem belirtilerin daha az kötüleştiği hem de beyin hücrelerinin ölümünü gösteren biyolojik işaretlerde azalma görüldü. Bu, AMT-130'un hastalığın seyrini gerçekten değiştirilebileceğini gösteriyor.
Mengran Du
Mengran Du ve meslektaşları, 2024'teki dalışlarında Japonya'nın kuzeydoğusundaki Kuril-Kamçatka Çukuru'nda, okyanus yüzeyinin dokuz kilometreden daha derininde bir ekosistem keşfetti. Bu, dünya genelinde bilinen en büyük ekosistem olarak öne çıktı. Fendouzhe, bu canlı yaşam alanını gözlemleyen ilk kişi oldu. Bu ekosistem, yüzeydeki yaşamın aksine güneş ışığından değil, tabandan sızan metan, hidrojen sülfür ve benzeri kimyasal maddelerden enerji alıyor.
Luciano Moreira
Luciano Moreira, Brezilya'daki sivrisinek kaynaklı hastalıklarla mücadelede devrim niteliğinde çalışmalar yürüttü. Hastalık yayan sivrisineklere insanlar için tamamen zararsız olan Wolbachia bakterisini bulaştırdı. Bu Wolbachia bakterisi, sivrisineğin vücudunda yaşıyor. Dang virüsünün sivrisinekte çoğalmasını ve insanlara bulaşmasını da engelliyor. Virüs engellendiği için sivrisinek ısırsa bile hastalığı yaymıyor
Liang Wenfeng
DeepSeek'in kurucusu Liang Wenfeng, yapay zeka alanında büyük bir etki yaratarak 2025 yılına damgasını vurdu. Ocak ayında DeepSeek'in çok güçlü ama düşük maliyetli R1 modelini yayınlaması ile yapay zeka alanında Çin'in ABD'den sanıldığı kadar geride olmadığını gösterdi.
Yifat Merbl
Yifat Merbl ve ekibi, proteazomları araştırırken tamamen yeni bir bağışıklık sistemi bileşeni keşfetti. Hücreye bakteri bulaştığında proteazom hemen farklı bir ayara geçiyor. Daha sonra parçaladığı sıradan proteinlerden bile güçlü antibakteriyel peptitler üretiyor. Bu, bağışıklık hücreleri devreye girmeden önce bile çalışan bir savunma sistemi yaratıyor.
KJ Muldoon
KJ Muldoon, özel bir genetik tedaviyi alan dünyadaki ilk bebek oldu. Vücudunda proteini doğru sindirememesine neden olan CPS1 eksikliği vardı ve bu, beynine zarar verebilecek zehirli bir maddenin birikmesine neden oluyordu. Doktorlar, bunu düzeltmek için CRISPR adlı gen düzenleme tekniğini kullandı.