Mona Lisa Tablosunun Gizemli Hikayesi

Tüm zamanların en bilinen eserlerinden biri olan Mona Lisa, ressam Leonardo da Vinci’nin başyapıtıdır. Uzun bir süre tablodaki kadının kim olduğu ve gülümsemesinin detayları uzmanlar tarafından tartışıldı. Onu bu kadar gizemli yapan ise, resmedilen kişinin surat ifadesinde gizli. 

Mona Lisa Kim Tarafından Çizildi? Kimin Eseri?

Sanat tarihçileri için devasa bir konu olan Leonardo da Vinci’nin tablosu Mona Lisa, medeniyetinin sahip olduğu en özel parçalardan biri. 16. yüzyılda (1506) dünyanın en ünlü dâhilerinden biri olan Leonardo da Vinci tarafından çizilen eserin orijinal tablo boyutu 77x53 cm’dir. Eşsiz eserde resmedilen kişinin gerçek ismi ise Lisa Gherardini’dir. ‘Mona Lisa’ adı, ‘benim kadınım Lisa’ anlamına gelmektedir. Mona Lisa tablosu, sanat tarihçileri tarafından her zaman ön planda tutulsa da küresel ününü 1911 yılında onu çalan hırsıza borçlu. Kullandığı teknik ile tabloyu eşsiz sanat eserlerinden biri haline getiren Da Vinci’nin eseri Fransa’da Paris-Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir.

Mona Lisa Kimdir?

Mona Lisa tablosunda resmedilen kişinin gerçek ismi Lisa Gherardini’dir (Lisa del Giocondo). Mona Lisa, yani Lisa Gherardini, Floransalı bir iş insanı olan Francesco de Giocondo’nun eşidir. Tabloda resmedilen kişinin kimliği ve ifadesi uzun yıllar tartışmalara konu olsa da, kadının kimliği 2005 yılında Heidelberg Üniversitesi’nin kütüphanesinde bulunan Agostino Vespucci’ye ait bir not ile tespit edildi. Uzmanlara göre tablodaki kadının gülümsemesi, yeni doğum yapan bir kadının gülümsemesidir. Bu nedenle tablonun, Mona Lisa’nın ikinci oğlunun doğumuna ithafen yapıldı söylenir. 

Mona Lisa’nın gerçekte kim olduğuna dair bir diğer iddia ise Leonardo Da Vinci’nin annesi Caterina Buti del Vacca olduğu yönünde. Ayrıca tablodaki kadının Meryem Ana ya da Da Vinci’nin kendisi olduğuna yönelik iddialar da mevcuttur. Hatta Mona Lisa’nın gerçekte bir hayat kadını olduğunu ileri süren fikirler de bulunmaktadır.

Mona Lisa Tablosunun Sırları ve Gizemleri Neler?

Ressam, heykeltıraş, astrolog, mimar, mühendis, matematikçi ve bunlar gibi daha birçok unvanı bulunan Leonardo da Vinci, tarihi bilgilere göre başyapıtı Mona Lisa’yı yapmaya 1503 yılında başlamış ve 1506 yılında tabloyu tamamlamıştır. Mona Lisa’nın, gerçekte bir tüccarın karısı olan Lisa Gherardini olduğu düşünülse de Leonardo, portreyi ölene kadar kendine saklamıştır. Daha sonrasında Fransız Kralı I. François, tabloyu ilgililerden satın almıştır.

Mona Lisa’nın kim olduğu ile alakalı teorilerden biri de, da Vinci tarafından çizilmiş bir Salai portresi olduğudur. Salai, da Vinci’nin asistanlarından biri ve asi kişiliği ile tanınmaktadır. Da Vinci, Salai’nin tablosunu ayrıca da çizmiş olsa bile bu iki figür arasındaki benzerlik dikkat çekmektedir. Tablo hakkındaki bir diğer görüş ise aslında onun iki yüzün birleşiminden oluşmasıdır. Yani yüzün yarısı Lisa’ya, diğer yarısı ise Salai’ye aittir. Portrenin ilginç gülümsemesi de bundan kaynaklanmaktadır.

Hayatın içerisine Mona Lisa gülüşü gibi bir kavramı katan bu tablo, karakterin neredeyse tuvalden çıkıp canlanacakmış gibi duran yüz ifadesi ile Rönesans döneminin en iyi işlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Mona Lisa Hırsızlığı: Bir Garip Soygun

Mona Lisa tablosu hakkındaki spekülasyonlardan biri de onun orijinal resim olmadığı yönünde. Mona Lisa tablosu, Louvre Müzesi’nden 1911 yılında çalındı ve bu hırsızlık saatlerce fark edilmedi. Bunun sebebi ise müzedeki resimlerin müze fotoğrafçıları tarafından sık sık fotoğraf çekimleri için stüdyoya götürülmesiydi. 21 Ağustos 1911’de tablonun yerinde olmadığı fark edildi. 

Tam 12 saat sonra tablonun hala yerinde olmadığı görülünce ise çalındığı anlaşıldı. Tutulan özel dedektiflerle müzenin her noktası arandı. 49 dönümlük araziye kurulmuş Louvre Müzesi’nde tabloyu aramak tam 1 hafta sürdü. Bu sürenin sonunda, bir merdivenle girilen ve göz önünde olmayan bir odada tablonun çerçevesi bulundu. Tablonun çalındığı kesinleşmişti.

Ancak hırsız hakkında hiçbir iz bulunamadı. Tarihin en büyük sanat soygunu gerçekleşmişti ve tablonun karaborsada ne kadar edebileceği ise kestirilemiyordu. Louvre Müzesi aranma süreci boyunca kapalı kaldı. Açıldığı zaman, Mona Lisa tablosunun olduğu yerdeki boşluğu görmek isteyenler sayesinde müzenin ziyaretçi sayısı katlandı. Olay büyüdü ve bu tablo bir sanat ikonu haline geldi. Leonardo’nun Lisa’sı, hiç olmadığı kadar ünlü oldu.

Fransız Polis Teşkilatı ve tüm dünyadan dedektifler, hırsızlığı aydınlatabilmek için bir yarışa girdiler. Tabloya ait olan çerçevede bulunan bir parmak izi, ellerindeki tek delildi. Hiçbir sonuca ulaşmayan birkaç beyhude çabanın ardından Honore Gery isimli bir vatandaş, Louvre Müzesi’nden çaldığı heykelciği bir muhabire satmaya çalışması nedeni ile tutuklandı ve sorguya alındı. 

Gery, elinde başka heykelciklerin bulunduğu bir çantanın olduğunu ve bu çantayı arkadaşı Pablo Picasso’ya verdiğini itiraf etmesinin ardından ünlü sanatçı da şüpheliler arasına girdi. Picasso, heykelciklerin de tablonun da kendisinde olduğunu inkar etti ki bu kısmen doğruydu. Heykelcikler bir süreliğine ondaydı, fakat tablonun çalınması ile bir ilgisi yoktu. 

Günler süren tartışmaların ardından Picasso yerel bir gazetede, suçlamaların geri çekilmesi üzerine heykelciklerin teslim edileceğini duyurdu. Polis Picasso’yu serbest bıraktı, ama heykelciklerin gizemi asla çözülemedi. Louvre soruşturması kapandı. Picasso’nun ‘Les Demoiselles d’Avignon’ isimli tablosunda o heykelcikleri model olarak kullandığına inanılıyor.

Olayın üzerinden iki yıl geçti ve tablonun kaybolduğu ya da karaborsada satıldığı konusunda artık herkes hemfikirdi. Louvre Müzesi tablodan ümidini kesmişken Fiorentinalı bir antikacıya şöyle bir mektup geldi. Mektup, Leonardo adına imzalanmıştı.

‘Leonardo da Vinci’nin kayıp eseri bende. Da Vinci İtalyan olduğuna göre tablo İtalya’ya ait.’

Antikacı Alfredo Gery, mektubun gizemli sahibi ile buluştu ve tablonun orijinalliğini kontrol etti. Tablo orijinaldi. Tablo hırsızının ismi Vincenzo Perugia idi. Garip olan ise Vincenzo’nun bu suçu kar sağlamak için değil, milliyetçi duygularla işlemiş olmasıydı. 

Vincenzo Perugia önceden müzeye girerek kendine gözlerden ırak bir oda bulmuş. Müzenin kapalı kalacağı günü bildiği için bir gün öncesinden müzeye giderek bu odada sabahlamış. Daha sonrasında tablonun bulunduğu odaya girerek tabloyu duvardan indirmiş. Saklandığı odada tablonun çerçevesini söküp atmış ve tabloyu saklayarak müzenin dışına çıkarıp ülkesine dönmüş. Dünyanın en ünlü tablosunun bu kadar kolay çalınabilmiş olması ise şaşkınlık yarattı.

Mona Lisa’nın popülerliği o kadar büyük ki kendine ait bir posta ve e-posta adresi var. İnsanlar bu adreslere mesajlar atabiliyor ve Mona Lisa’ya her gün yüzlerce mesaj geliyor. Mona Lisa hakkında şiirler yazılıp şarkılar besteleniyor. Bu gizemli tablo hala tezlere, makalelere ve romanlara konu oluyor.

Louvre’daki Sahte Tablo Mu?

Mona Lisa tablosu bugün hala Louvre Müzesi’nde sergilenirken tablonun kopyaları bile son derece değerli görülüyor. Son olarak Nice’de bir antikacıya ait olan tablo Christie’s tarafından düzenlenen bir müzayedede 3,4 milyon dolara bir taklidi satıldı. Bu rakam, müzayede evinin bile beklentilerinin üzerindeydi.

Taklit tablo, Fransa’nın Nice kentindeki küçük bir köydeki antikacıdan alındı ve adını da antikacı Raymond Hekking’den alıyor. Hekking, Mona Lisa’nın kopyasının Louvre’da sergilenenden çok daha gerçek olduğunu düşünüyordu. Hatta bu düşüncesini medya mensuplarını evine çağırarak tüm dünya ile paylaştı ve Louvre’a da kendilerinin sergiledikleri tablonun gerçek olduğunu kanıtlamaları için meydan okudu.

Christie’s tarafından yapılan bir basın açıklamasına göre, Hekking’in sahip olduğu ve milyon dolarlık satışı gerçekleşen tablo, muhtemelen 17. yüzyılın başlarından kalma ve Leonardo da Vinci’nin takipçisi olan bir İtalyan okulunun hazırladığı bir kopya.

Mona Lisa Tablosunun Değeri Ne Kadar?

Mona Lisa tablosu, dünyanın en değerli tabloları arasında yer almaktadır. Ancak, tablonun herhangi bir para değeri henüz yok ve tablo için bir sigortada yapılmamıştır. Bunun nedeni ise Mona Lisa’nın sigortalanamayacak kadar değerli olması. Hiçbir sigorta şirketi bu riske girmek istemediğinden dolayı, tablonun herhangi bir sigortası bulunmuyor.