İlk Bilgisayarın Tasarımına Katkısı Olan Alan Turing Kimdir?

İlk bilgisayarın tasarımına katkısı olan Alan Turing, 2. Dünya Savaşı’nda Almanlara ait Enigma kodunu çözerek savaşın kaderini değiştirmiştir. İngiliz bilim adamı; yapay zeka teorisiyle modern bilgisayar sistemine zemin hazırlamıştır.

23 Haziran 1912 yılında Londra’da dünyaya gelen İngiliz bilim insanı, aslen Hindistan sömürgesinde yaşamış bir orta sınıf ailenin çocuğudur. Alan Turing’in babası, Hindistan koloni idaresinde devlet memuru olarak çalışmıştır.

6 yaşında okula giden ünlü bilim insanı, küçük yaşlarda matematikle fen derslerine ilgi duymaya başladı. Küçükken üstün zekasıyla dikkat çeken Turing, başöğretmeni tarafından da fark edildi.

Alan Turing’in Okul ve Kariyer Hayatı

Üstün zekası küçük yaşta fark edilen Alan Turing, 14 yaşında Dorset’te yer alan özel Sherborne Okulu’na girdi. Henüz 16 yaşındayken 1928 yılında türev integraline olan ilgisinden dolayı Albert Einstein’ın çalışmasını inceleme olanağı buldu. Turing, söylentilere göre Einstein’in çalışmalarını incelerken Newton hareket savları tenkitlerini de ortaya çıkardı.

Ünlü bilim insanı; bilişim ve modern bilgisayar bilimlerinde öne çıkmıştır. Özellikle pratik ve kuramsal olmak üzere her iki düzeyde de etkin çalışmalar yapmıştır. Turing çalışmaları yıllar geçse dahi birçok çalışmada hala kullanılmaya devam ediyor. Bilim insanı aynı zamanda felsefeyle matematik konularında da derin çalışmalar yapmıştır.

1931-1934 seneleri arasında üniversite eğitimi için Cambridge Kings Koleji’ne gitti. Daha sonra merkezi limit teoremine dair tez hazırladı. Bu tez sayesinde 1935 yılında King Koleji’nin akademik üyeliğine seçildi.

Ünlü bilgisayar tasarımcısı, 1936’da “Hesaplanabilir Sayılar: Karar Verme Probleminin Bir Uygulaması” isimli makale yayınladı. Makaleyle birlikte Turing Makinaları teorisini sundu. Bu teori sayesinde algoritmayla temsil edilebilen tüm matematiksel problemi çeşitli makinelerle çözülebileceğini ispatladı.

Turing, bir dönem Princeton Üniversitesi’nde çalışmalar yaptı. Böylelikle “Felsefe Doktoru” unvanına sahip oldu. Daha sonra Cambridge kentine yeniden dönüp kriptolojiyle matematik alanlarında çalışmalarını sürdürdü.

Ünlü bilgisayar tasarımcısının kariyerinin dönüm noktalarından biri de Hükümet Kod ve Şifre Okulu’nda (GCCS) İngiliz şifre kod kırma çalışmalarına yarı zamanlı olarak katıldı. İkinci Dünya Savaşı’ndaki çalışmalarıyla dikkat çekti. 4 Eylül 1939 yılında İngiltere savaşına Alan Turing de katıldı. İkinci Dünya Savaşı’nda Bletchley Park’ta askeri hizmetini yaptı.

Alan Turing’in Ölümü

Alan Turing hayatı kadar ölümü de çok merak ediliyor. İlginç bir ölüm hikayesi olan Turing, 1948 yılında Manchester’ın bir matematik departmanında okutman olarak göreve başladı. Bir sonraki yıl Manchester Üniversitesi’nin bilgisayar laboratuvarının vekil yöneticisi olmaya hak kazandı. Buradayken Manchester Mar 1 yazılımına dair çalışmalara başladı.

1952 yılındaysa o dönemde İngiltere’de suç olarak isimlendirilen homoseksüellikle ilgili yargılanmaya başladı. Ünlü bilim adamı, ceza olarak hormon tedavisi gördü. Turing’in ölümünün ardından yıllar geçse dahi hala tam nedeni bilinmiyor. Siyanürlü elma yediği için vefat ettiği söylenen Turing, ölümüne dair arkasında birçok şüphe bıraktı.

7 Haziran 1954 yılında vefat eden Turing’in ısırdığı elmanın simgesi, sonrasında Apple'ın logosunun yaratılmasında ilham kaynağı olduğu da öne sürülüyor.

Alan Turing Çalışmaları Nelerdir?

İlk bilgisayar tasarımına katkısı olan Alan Turing; bilgisayar ve makinelerin düşünme yetisiyle ilgili Turing Testi geliştirmiştir. Turing Makinası ile de modern bilgisayarlarda temeli kavramlaştırmıştır.

1. Örnek Biçimleme ve Matematik Biyoloji

Alan Turing, reaksiyon-difüzyon modelini formüle etti. Morfogenez ve matematik biyoloji alanlarında çalışmalar yaptı. Morfogonez, suda yaşayan canlıların evrimleşme süreci içinde sudan çıkınca temel anatomilerinin yüzgeçlerden elle ayakların oluşumuna geçilmesini ifade ediyor.

Tez hocası Alonzo Churc’la Church-Turing Hipotezini geliştirip matematiğe yön vermişlerdir. Örnek biçimlendirme hipotezi de geliştirmiştir. Bu hipotezin ardından “Motoforgenezin Kimyasal Temeli” isimli bir makale yazdı.

2. Kriptanaliz

Alan Turing kriptaliz alanı kapsamında birçok yerde çalıştı. İngiliz Hükümet Kod ve Şifre Okulu, Polonya Şifre Bürosu’yla devletin birçok gizli birimlerinde çalışmalar yaptı. Kriptanaliz çalışmalarında şifre kırma olaylarını geliştirdiği Banburismus’la çok kolaylaştırdı.

Ünlü bilgisayar tasarımcısı; Turing-Welchman “Bombe” Makinesi’de tasarladı. Bu makine, Almanların gizli mesajları şifreleme ve yeniden çözmeyi sağlayan Enigma’yı kırmak için tasarlanmıştır.

3. Bilgisayar ve Yapay Zeka

Alan Turing, Ulusal Fizik Laboratuvarı’nda “Otomatik Bilgisayar Motoru” olan ACE’nin tasarımı üzerine çalışmalar yaptı. İlk program hafızalı bilgisayarların detaylı olarak tasarımını 1946’da yapmıştır. İlk gerçek bilgisayar, Manchester Mark 1’inde yazımını hazırladı. Aynı zamanda yapay zekaya yönelik çalışmalar da yaptı.

Günümüzde Turing Testi olarak isimlendirilen makineyi tasarladı. Turing Makineları; bilgisayarların matematiksel modelleridir. Günümüzde hesaplama teorilerinde çok kullanılıyor. Şu an internette birçok kullanıcının karşısına çıkan CAPTCHA (Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart) temeli Turing Makinesi’ne dayanıyor. CAPTCHA, internet kullanıcılarının makine mi insan mı olduğunu ayırt ediyor.

Alan Turing ile İlgili Yapılan Çalışmalar

Alan Turing, yaptığı çalışmalarla bilime birçok katkı sağladı. Bu doğrultuda onun anısına çeşitli çalışmalar yapıldı.

• Ünlü bilgisayar tasarımcısının yaşamının anlatıldığı “The Imitation Game” isimli film yapıldı.
• 1966 yılından bu yana düzenli olarak ünlü bilim insanının adına “Bilgisayar Mekanizmaları Birliği”, bilgisayarla alakalı teknik makaleler yazan bir kişiye “Turing Ödülü” veriyor. Bu ödül, bilgisayar biliminin nobelidir.
• 2001’de Enigma isimli film yapılmıştır. Filmde Turing’in II. Dünya Savaşı’nda İngiliz gizli servisi olan Enigma’nın şifresini kırması ele alınmıştır.
• Doğum yılı anısına 2012, Alan Turing yılı ilan edildi.
• Sackville Park’a 23 Haziran 2001 yılında Alan Turing’in bronz heykeli dikildi.

Sizlere bilgisayar teknolojisinin bugüne gelmesinde katkısı olan Alan Turing’in yaşamına dair bir rehber hazırladık. Ayrıca Filmleriyle Kendine Hayran Bırakan David Lynch Kimdir? yazımızı da okuyabilirsiniz.