Paleografya Nedir, Paleografya Ne Demek?

Paleografya nedir, neyi inceler sorularının yanıtını merak eden kişiler için bir rehber hazırladık. Hazırladığımız yazıya göz atabilir ve tarih boyunca oldukça büyük bir öneme sahip olan paleografya hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

Gün içerisinde internette gezinirken ya da arkadaşlarınızla konuşurken paleografya kelimesi ile karşılaşmış olabilirsiniz. Bunun üzerine kafanızda paleografya ne demek sorusu oluşmuş olabilir. Bu yazıda çoğu kişi tarafından merak edilen soruyu yanıtlayacağız.

Paleografya Nedir?

Geçmiş toplumların yazdığı yazıların ne anlama geldiği hakkında bilgi sahibi olmamıza olanak tanıyan Paleografya (paleografi), Türk Dil Kurumuna göre (TDK) "Eski el yazılarını okuma bilgisi" anlamına gelirken paleograf ise "eski el yazıları uzmanı" anlamına geliyor.

Paleografi, belgelerin içeriği yerine yazma süreciyle ve harflerin oluşumuyla ilgilenir. Bu durumu bir örnek ile açıklayalım. Bir paleograf yani söz konusu alanda çalışan bir kişi, William Shakespeare tarafından yazılan bir belgeyi okurken içeriğe değil, yazma şeklini inceler.

Paleografya alanında çalışan kişilerden genellikle yazıların şifresini çözmeleri, belgeleri tarihlendirme işlemini yapmaları ve diğer insanlar tarafından okunamayan metinleri okumaları istenir. Böylece normalde herhangi bir anlam ifade etmeyen yazılar hakkında bilgi sahibi olunur.

Genellikle tarihe yardımcı bilim dalı olarak nitelendirilen paleografi, yukarıda da bahsettiğimiz üzere içeriğin ne anlama geldiğiyle değil, fiziksel olarak nasıl yazıldığıyla ilgilenir. Paleografi makalelerin ve edebiyat eserlerinin tarihlendirilmesine yardımcı olur fakat her zaman tam olarak doğru değildir.

Paleografi, tarihleri belirlemek için kullanılamaz fakat bilim insanlarının yazının zaman içerisinde nasıl değiştiği hakkında pek çok bilgiye sahip olmasına yardımcı olabilir. Örneğin bilim insanları 200 yıllık benzer belgeleri inceleyebilir ve harflerin biçimi dahil olmak üzere birçok bilgi edinebilir. Çoğu tarihçi böylece zaman içerisindeki üslup değişikliklerini yorumlayabilir.

Söz konusu alan, kısaltmaların kullanımı söz konusu olduğunda da oldukça yararlıdır. Kısaltmaların kullanımı hakkında bilgi edinmek genellikle zordur ve bu nedenden ötürü paleografi bilgisi çok büyük bir öneme sahiptir.

Paleografyaya Aramice dilini örnek verebiliriz. Aramice, eski zamanların en önemli ticaret dillerinden bir tanesiydi. 1000 ve 600 yılları arasında Antik Orta Doğu’da kullanılan Aramice, son derece popülerdi ve Akdeniz kıyılarında Hindistan’a kadar çok sayıda kişi tarafından kullanıldı.

Bilim insanları paleografi sayesinde söz konusu alfabenin nasıl ortaya çıktığını ve diğer dillerin onu nasıl etkilediğini anlayabildi. Böylelikle bir dönemin popüler dillerinden bir tanesi olan Aramice hakkında bilgi sahibi olunabildi.

Beyer’in The Aramic Language isimli kitabına göre Aramice alfabesinde pek değişiklik bulunmuyor. Yalnızca bazı harfler basitleştirilirken çizgiler kalınlaştırıldı. Bunlar paleografların incelediği temel unsurlardır.

Paleografi, akademisyenlerin belgelerin ne zaman yazıldığının yanı sıra kaynakları, anlamları ve daha geniş bağlamları üzerindeki diğer etkileri anlamalarına yardımcı olması bakımından oldukça önemli bir bilim dalıdır.

El yazısı analizini de içeren tarihi yazı sistemlerinin incelenmesi, yazarın kullandığı üslubu ve nereden geldiğini anlama konusunda çok yararlıdır. Bilim insanları bir dilin tarihi boyunca alfabetik stiller arasındaki benzerlikleri inceler ve el yazısı örneklerini karşılaştırır.

Paleografya ve Epigrafi Arasındaki Fark Nedir?

Epigrafi, yazıtları inceleyen bir bilim dalıdır. Bu alandaki bilim insanları, yazıtların üzerinde yer alan yazıları inceler. Paleografya ise yazılı belgeler ile ilgilenir. Belgelerdeki yazılar daha uzun ve çok daha karmaşıktır.

Paleografya Neyi İnceler?

• Harf biçimi
• Ligatür
• Kısaltmalar
• Alfabedeki değişiklikler
• Noktalama
• Yazı yüzeyleri

Söz konusu bilim dalının hangi konuları incelediğine dair kafanızda bir soru işareti oluşmuş olabilir. Paleografya, tarihi bir belgede yer alan harf biçimi, ligatür, kısaltmalar, alfabedeki değişiklikleri, yazı yüzeyleri ve noktalamayı inceler. Paleografi bir edebi eserin içeriğiyle ilgilenmez.

Bu yazıda paleografya ne demek sorusu dahil olmak üzere birçok soruyu cevapladık. Konu ile ilgili düşüncelerinizi aşağıda yer alan yorumlar kısmından bizimle paylaşmayı unutmayın.