Büyük Binalarda Olan Deprem Derzi Nedir? Nasıl Çalışır?

Deprem derzi; büyük genişliğe sahip yapılarla farklı geometrik yapıların belli nokta üzerinden bölünüp iki ayrı şekilde çalışmasını temel alan boşlukları ifade ediyor. Deprem derzi sayesinde yapılardaki düzensizlik yok ediliyor. Büyük ve farklı geometrik şekillerden oluşan yapıların deprem başta olmak üzere titreşim, sıcaklık ve farklı oturma gibi etkenlerden minimum düzeyde etkilenmesini sağlıyor. Yapıların bir bütün olarak zarar görmesinin önüne geçiyor. Binalara yapılan dilatasyon derzleri, yapının temelden çatısına kadar ayrılıp farklı blokların oluşmasını sağlıyor. Dilatasyon derzleriyle iki ve üzerinde blok oluşuyor.

Deprem Derzi Ne İşe Yarıyor?

Deprem gibi doğal afetlerde en çok büyük binalar etkileniyor. Bu nedenle büyük binalara deprem derzi uygulaması yapılıyor. Mühendislik hesaplamalarıyla binaların belirli alanlarına dilatasyon derzi yerleştiriliyor. Uygulama; rüzgar, deprem kaynaklı tüm sallantıları absorbe eder.

Dilatasyon derzi;

• Zemin oturması,
• Sıcaklık genleşme,
• Büzüşme,
• Deprem,
• Titreşim kaynaklı olarak binada meydana gelebilecek tüm çatlakları engeller.

Binaların statik kuvvetleri için dilatasyon derzleri hayati öneme sahiptir. Uygulama binaları; temelden başlayıp çatıya kadar ulaşır. Düşey ve yatay iki farklı bölümlerden oluşur.

Deprem Derzi Özellikleri Nedir?

Deprem derzleri, bina içerisinde gerilme gibi durumlara yol açmadan direkt genişleme ile termal daralmaları sağlar. Güvenli şekilde farklı inşaat malzemelerinin büzülme ve genleşmesini absorbe eder. Titreşimleri emme gibi özelliği de vardır. Aynı zamanda depremden kaynaklı meydana gelen toprak hareketlerini binaya zarar vermeyecek şekilde etkisiz hale getirilmesi için tasarlanmıştır.

Deprem derzleri sadece binalarda kullanılmaz. Demiryolu rayları, köprü, boru sistemleri kesişim araları ve kaldırım döşemelerinde de kullanılıyor. Gerilmelere dayanıklılık için genleşme derzleri yapılarda kullanılır. Deprem derzinde kullanılan malzemelerin özellikleri şu şekilde ele alınabilir;

• Titreşimi emer,
• Depremlerden dolayı meydana gelen harekete izin vererek zararın minimuma inmesini sağlar,
• Yapı malzemelerinde ısı kaynaklı büzülme ve genleşmeleri absorbe eder,
• Parçaların bir arada tutulmasını sağlar,

Sıkça Sorulan Sorular

Deprem derzi ile ilgili en merak edilen soruları cevapladık:

1. Deprem Derzi Kaç cm?

Deprem derzi  6 m yükseklikli yapılarda 3 cm’den az olmaması gerekiyor. Her 3 metre yükseklikte 1 cm’lik derz ilave ediliyor. Binaların çatı, temel, duvar ve döşemelerine deprem derzi uygulanır.

2. Dilatasyon Derzi Kaç Metrede Bir Atılır?

Dilatasyon derzinin kaç metrede bir atılacağı Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği tarafından belirlenmiştir. Bırakılması gereken minimum derz boşluğu 6 m yüksekliğe kadar en az 30 mm’dir. Her 3 metrede minimum 10 mm eklenir.

3. Temelde Dilatasyon Olur mu?

Dilatasyon uygulaması hem döşeme hem de temel alanlara yaygın olarak uygulanıyor. Ayrıca bloklara uygulanması da mecburidir.

Sizlere büyük binalarda kullanılan deprem derziyle ilgili bir rehber hazırladık. Dilerseniz Deprem Riski Sorgulama Nasıl Yapılır? başlıklı yazımıza da göz atabilirsiniz.