LCD ve OLED Nedir? Hangisi Daha İyi?

LCD ve OLED ekranlar günümüzde üretilen televizyonlarda ve telefonlarda kullanılan iki farklı ekran teknolojisidir. Plazma gibi çok daha eski teknolojiler de kullanılıyor, fakat bunlar çok eski ve verimsiz olduğu için kullanıcıların tercihi daha güncel olan LCD ve OLED'den yana oluyor. Bu yazımızda güncel olarak kullanılan bu iki ekran teknolojisinden hangisinin daha kaliteli ve verimli olduğunu anlatacağız.

LCD Nedir?

LCD'nin açılımı Liquid Crystal Display'dir. LCD teknolojisinin çalışma prensibi temel olarak; beyaz arka ışığın renk filtresi ve sıvı kristalden yansıtılmasıyla çeşitli renklerin elde edilmesine dayanır.

Sıvı kristal içerisindeki her pikselin elektrik değerleri değiştirilerek ne kadar ışığın yansıtılacağı belirlenir, bu sayede renk derinliği sağlanır ve daha dinamik görüntüler oluşturulur.

LCD ekranlarda siyah renklerin oluşturulabilmesi için panelin belirli kısımlarında, arka ışığın maskelenerek kapatılması gerekir. Tam anlamıyla ışığı kesmek mümkün olamadığı için LCD ekranlar gerçek siyah rengi veremezler.

LCD Ekranlarda Arka Işıklandırma

Tüm LCD ekranların en alt katmanında beyaz bir arka ışık bulunur. Zaman içerisinde bu arka ışık için pek çok farklı ışıklandırma tipi geliştirilmiştir.  Amaç her zaman daha ufak, ince ve güçlü ışık sağlayan ışıklandırma sistemi yapmaktı. Arka ışıklandırmanın daha ince ve ufak yapılmak istenmesinin sebebi LCD ekranların tamamen ince bir forma kavuşturulmaya çalışılması alakalıdır.

LCD ekranların ilk nesillerinde katot florasan ampüller kullanılmıştır. Günümüzde kullandığımız modern LCD ekranlarda ise LED ışıklandırma kullanılmaktadır.

Arka ışık her zaman LCD katmanının tam arkasından gelecek şekilde görseldeki gibi şeritler halinde sıralanır ve bu şekliyle daha verimli çalışır. Bazı LCD ekranlarda sadece kenarlara (çerçeveye) koyulan şeritler sayesinde ışıklandırma sağlandığıda görülmüştür. Genelde bu tarz kenardan aydınlatmalı ekranlar düz (flat panel) panelli LCD ekranlardır ve şeritler halinde arka ışıklandırmaya göre daha verimsiz çalışır.

OLED Ekran Nedir?

OLED'in türkçe açılımı organik ışık yayan diyotlar anlamına gelir. OLED'in temel prensibi; ekran üzerindeki her pikselin kendi ışık kaynağına sahip olmasıdır. Bu sayede arka ışıklandırmaya ve renk filtresine ihtiyaç duymaz. Her OLED pikselinin minimum üç renk oluşturan alt pikselleri bulunur. Bu renkler; kırmızı, yeşil ve mavidir. Bazı OLED üreticileri bu üç temel renge ek olarak sarı renginide alt piksel olarak ekleyebilirler, prensip yine aynı işlemektedir.

OLED ekranlardaki siyah renkleri oluşturan piksellerde ışık tamamen kapatılır, gerçek siyah rengi verebilen ekran teknolojisi OLED'dir. LCD'de bulunan arka ışıklandırma OLED'de yoktur ve ışığın maskelenmesine de gerek olmadığı için ışığı sızdırmaz, gerçek siyah rengi verebilmesinin temel sebebi budur. 

OLED teknolojisi ilk üretildiği 1987 yılından beri geliştirilmeye devam etti ve günümüzde kullandığımız haline bu geliştirme sonucunda ulaşabildi. Yeni çıkan akıllı telefonlarda enerji verimliliği açısından çok büyük faydası olduğu gibi, görüntü kalitesi olarak da çok iyi performans vermektedir. OLED teknolojisindeki katman sayısı az olduğundan, akıllı telefonların daha ince tasarlanabilmesine olanak sağlıyor. Televizyonların da aynı şekilde daha ince tasarlanıp şık gözükmesine olanak sağlıyor OLED.

LCD ve OLED Karşılaştırması: Hangisi Daha İyi?

Yukarıda yazdığımız özelliklere istinaden siz hangi ekran tipini kullanmayı tercih edersiniz? Karşılaştırmalarını yapalım:

Siyah Seviyesi

Siyah renk seviyesini ekranın verebildiği en koyu siyah renk olarak değerlendireceğiz. LCD, DLP, projeksiyon gibi teknolojilerde siyah rengi oluşturabilmek için ışığın düşürülmesi ya da tamamen bloklanmasını sağlamak gerekmektedir, arka ışığı bloklayabilmek gerçekten zordur ve LCD'lerde ışığın her zaman sızmasına sebep olur. Bu durumda LCD ekranlar gerçek siyah rengi üretemezler çünkü arka ışığı engellemeye çalışmak hiçbir zaman mükkemmel sonuç vermiyor. Diğer yanda OLED teknolojisinde her pikselin kendi ışığını ürettiğini söylemiştik. OLED'de siyah rengi vermek için piksel tamamen sönebiliyor ve bu sayede gerçek siyah rengi verebiliyor. En koyu siyah rengi vermesi sayesinde kazanan OLED. 

Kontrast Oranı

Kontrast oranı; ekranın üretebildiği en parlak beyaz ton ile en koyu siyah arasındaki farkın hesaplanmasıyla belirlenir. OLED'in gerçek siyah renk verebildiğinden bahsetmiştik. LCD ekranlar her ne kadar yüksek parlaklık seviyesine sahip olsalar da siyah konusunda o kadar başarılı değiller. OLED ekranlarda beyaz tonlar LCD ile benzer seviyede olsa da siyahı gerçekten verebildiği için bu karşılaştırmanın da galibi oluyor.

İzleme Açısı

LCD ekranların IPS özelliğine sahip olanları, izleme açısı konusunda OLED ekranlar ile karşılaştırılabilecek seviyede iyiler. Fakat çoğu standar LCD ekranda IPS özelliği bulunmamakta varsa da en iyi IPS özelliğine sahip olmadıkları için yine OLED ekranlar kadar iyi olamıyorlar bu konuda.

OLED ekranlar genel olarak daha iyi bir izleme açısına sahiptir, bu karşılaştırmanın da galibi OLED.

Parlaklık Seviyesi

LCD ekranlarda ışıklandırmayı sağlayan ayrı bir kaynak, yani arka ışıklandırma olduğundan çok parlak LCD ekranlar oluşturmak mümkün oluyor. Bu karşılaştırmanın kazananı tartışmasız LCD.

Renk Aralığı

OLED ekranlar inanılmaz bir renk oluşturma aralığına sahiptir. Yüksek seviyeli LCD ekranların Quantum Dot özelliğine sahip olanlarında da renk aralığı OLED kadar iyidir. Fakat bu sadece en iyi LCD TV'lerde geçerli olduğu için bunun kazananı OLED.

Genel olarak baktığınızda OLED ekranlar görüntü kalitesi açısından pek çok alanda LCD'den daha iyi denilebilir. Ekran parlaklığı gibi konularda da LCD hala zirvede.

Sizin tercihiniz hangisinden yana?