Hedonizm Nedir? Temsilcileri Kimlerdir?

Hedonizm nedir, temsilcileri kimlerdir, kaça ayrılır, hedonizm karşıtı nedir? Bu soruların cevabını merak ediyorsanız doğru yere geldiniz.

Herkes hayatın bir noktada hedonist olabilir fakat hedonizm genellikle olumsuz şekilde yorumlandığından bunun henüz farkında olmamanız normaldir. Hayvanları sever misiniz? Daha önce hiç köpeklere ya da kedilere sarıldınız mı? Peki, ya kardan adam yapıp arkadaşlarınızla kar topu savaşı yaptınız mı?

Bunlara durup uzun uzun bakıldığında ne kadar basit faaliyetler olduğu fark edilecektir ama bunları yaparken içimizdeki çocuk ruhunun dışarı çıkmasına izin veriyoruz ve mutlu oluyoruz. Bunları yapmaktan keyif alıyoruz. Bu tür zevklerin peşinden gitmek, sağlığınız açısından faydalı bile olabilir.

Bu yazıda kimileri için hayat felsefesi kimileri için yaşam amacı olan hedonizm felsefesini daha yakından inceleyeceğiz. Yazının sonuna geldiğinizde hedonizm ne demek, temsilcileri kimler, kaç türlü hedonizm vardır soruları başta olmak üzere merak edilen birçok sorunun cevabını öğreneceksiniz.

Hedonizm Nedir?

Hedonizm, en geniş tabirle hazzı en üst seviyeye çıkarıp acıyı en aza indirmeyi amaçlayan bir felsefesi görüştür. Hazcılık olarak da bilinen hedonizm kelimesi, Yunanca bir kelime olan "hedone" (zevk) kelimesinden gelir.

Bugün gelinen noktada hedonizm ile ilgili tek bir tanım yoktur. Psikolojik anlamda hedonizme göre insanın yalnızca zevk ya da acı ile motive olur. Ahlaki anlamda hedonizme göre ise asıl değerli olan hazdır, acı değersiz olandır.

Hedonizmin temelindeki görüş tek önemli unsurun zevk ve acı olduğu yönündedir. Zevk ve acı eğer tek önemli unsur değil de en az diğer unsurlardan kadar önemli bir unsur olarak nitelendirilseydi muhtemelen bu kadar yaygın olarak tartışılan bir felsefi görüş olmayacaktı. Haz ve acının her şeyin üzerinde tutulması, onu ilginç kılıyor.

Hedonizm Temsilcileri Kimlerdir?

• Epikuros
• Aristippos

Hedonizmin en önemli iki temsilcisi vardır. Bunlardan biri Epikuros, diğeri ise Sokrates'in öğrencisi Aristippos'tur.

Epikürcülük kurucusu Epikuros veya Epikür, normatif bir hedonizm görüşünü savunmuştur. Epikuros'a göre mutluluk, en temel ihtiyaçların haricinde herhangi bir şeye yönelik arzu duymak da dahil olmak üzere bedensel ve zihinsel acıların olmamasıdır.

Epikuros'a Göre Hedonizm

Epikuros, Antik Yunan'daki sınırlılıklara rağmen insanlara gereksiz şeylere yönelik arzu duymaması için pazar yerlerinden, kasabalardan uzak durmasını öğütlüyordu. Ona göre daha fazlası ya da daha iyisi için gereksiz bir ihtiyaç oluşturmak, karşılaması zor olan arzulara yol açacak ve en nihayetinde imkânlarımızı aşacaktır.

İnsan ne kadar zengin olursa olsun, arzuları onun önünde sonunda huzurlu ve mutlu hayat yaşamamızı engelleyecektir.

Bu bencil bir düşüncedir ama bu bencillik, başkalarının kötülüğünü isteme anlamında bir bencillik değil, mutluluğu kendisi için arama zorunluluğunu ifade eden bir bencilliktir.

Epikürcüler, kendilerini sadece en temel ihtiyaçları arzulamak üzere eğitir. Bu da onlara yalnızca kendileri ile ilgilenmelerini sağlar, başkalarının işine karışmaları için ortada hiçbir neden bırakmaz.

Aristippos'a Göre Hedonizm

Kirene Okulu'nun kurucusu Aristippos, hazzın mutluluk ile eş değer olduğunu ve herkesin anlık zevklerin peşinden gitmesi gerektiğini savunuyordu. Fiziksel zevklerin manevi zevklere göre daha ağır basması muhtemelen daha somut olmasından kaynaklanıyordu.

Bu düşünceye göre atılan herhangi bir adımın gelecekte yol açabileceği olumsuz bir sonuca aldırmadan anlık zevklerin peşinden gitmek, acılardan ise uzak durmak gerekiyordu. Bir şey haz veriyorsa iyi, haz vermiyorsa kötüdür.

Hedonizm Türleri Neler?

• Değer Hedonizmi
• Halk Hedonizmi
• Normatif Hedonizm
• Hedonistik Egoizm
• Hedonistik Faydacılık
• Motivasyonel Hedonizm
• Normatif Hedonizm

Kafanızda kaç türlü hedonizm vardır gibi sorular olabilir. Yazının başında da belirttiğimiz üzere tek bir çeşit hedonizm bulunmuyor. Hazcılık, geçmişten bugüne kadar farklı şekillerde yorumlandı. Bunun sonucunda ise ortaya çeşitli hedonizm tanımları çıktı.

Sonuç olarak hedonizmi 5 farklı şekilde tanımlamak mümkündür. Bu türlerden biri olan normatif hedonizm, hedonistik faydacılık ve hedonistik egoizm olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır.

Bu soru işaretlerinizi gidermek için gelin, yukarıda sıralanan hedonizm çeşitlerini daha yakından inceleyelim.

Değer Hedonizmi

Bu düşünceye göre değerli olan her şey zevklidir. Örneğin para zevke ulaşmak için kullanılan bir araçtır. Paranın insan için değeri, o para ile satın alınabileceklerden gelir. Hiç kimse para karşılığında bir ürün satmazsa bu durumda paranın da bir değeri kalmaz. Bu da paranın hazzı karşılayan önemli bir araç olmasını engeller.

Para vererek bir araba alındığında bunun size ne kadar keyif verdiğini düşünün. Benzer şekilde sizi acı içinde bırakan olumsuz düşüncelerden geçici de olsa uzak durmak için alışverişe gittiğinizi, yeni bir şeyler atın aldığınızda kavuştuğunuz o mutluluğu hayal edin.

Değer hedonizmi hazzın değerli, acının ise değersiz olduğunu savunur. Zevkin, hazzın önemli olduğu çünkü insana hiçbir faydası dokunmasa bile iyi bir şeyler deneyimlemek yine de iyi hissettireceği düşünülür.

Halk Hedonizmi

Modern dönemdeki hedonizmin anlamı ile filozofların kendi döneminde savunduğu hedonizmin anlamı aynı değildir. Filozof olmayanlar, hedonistleri genellikle zevk arayan kişiler olarak görme eğilimindedir.

Bu kişilere göre peşinden gidilen zevkler, kişinin sağlık sorunları yaşamasına yol açması muhtemel olsa da kaçırılmayacak bir fırsattır. Bu görüşe "halk hedonizmi" adı verilir.

Normatif Hedonizm

Normatif, etik veya ahlaki hedonizm, hangi eylemlerin ahlaki açıdan uygun olduğunu ve hangi eylemlerin etik kurallarına aykırı olduğunu açıklamak için kullanılır. Bu görüş iki türe ayrılır. İlki hedonistik egoizm, diğeri ise hedonistik faydacılıktır.

Hedonistik Egoizm

Hedonist egoizm veya hazcı egoizm, kendi çıkarları için ne gerekiyorsa onun yapılması gerektiğini savunan bir hedonistik görüştür. Bu görüşün en acımasız yanı, başkasının zor durumda kalmasının kişi için hiçbir sorun yaratmamasıdır. Örneğin bir insan eğer hırsızlık yapmakta hiçbir sorun görmüyorsa yardıma muhtaç olan bir insandan bir şeyler çalabilir.

Hedonistik Faydacılık

Hedonistik faydacılık, herkesin mutlu olması için ne yapılması gerekiyorsa onun yapılması gerektiğini savunan bir görüştür. Hedonistik egoizmden daha iyi olduğu düşünülür çünkü kişi sadece kendisinin değil, herkesin mutluluğunu hesaba katar.

Herkesin mutluluğu göz önünde bulundurulduğu için başkasının zor durumda kalmasını sağlayacak eylemler de bu görüşün savunucuları tarafından desteklenmez. Örneğin başkasının malını çalmak, o kişinin zor durumda kalmasına neden olacaksa ortada bir eşitsizlik söz konusu olur. Bu da hırsızlığın kötü bir şey olduğunu gösterir.

Motivasyonel Hedonizm

Motivasyonel ya da psikolojik hedonizm, haz ihtiyacını karşılama ve acıdan kaçınma gibi davranışların diğer tüm davranışları yönlendirdiğini savunur. Bu görüşe göre insanın verdiği kararların büyük bir kısmı, zevk arama ve acıdan kaçınma gibi güdülere dayanıyor.

Hedonizm Karşıtı Nedir?

Hedonizm karşıtı görüş sinizm olarak da bilinen kinizmdir. Kinikler genellikle karmaşık dünya düzenini reddederek mümkün olduğunca basit ve erdemli bir yaşam sürdürmeyi amaçlar. Bu görüşü savunan kişiler çoğunlukla toplumun temel değerlerden uzak bir yaşam sürdüğüne inanarak kendilerini toplumdan soyutlama eğilimindedir.

Kiniklere göre dünya düzeninin değişmesi hiçbir şekilde mümkün değildir çünkü bu değişiklikleri yapması mümkün olan insanların önüne mutlaka bir engel çıkacak ve yolundan saptırılacaktır. Hedonizm zıttı ise dolorizm ya da başka bir deyişle acıcılıktır. Dolorizm, insanın özgürlüğünün acıya ne kadar katlanabileceğine bağlı olduğunu savunur. Kinizm felsefi akımını temel alır.

Bu yazıda çoğu kişi için hayatın esas gayesi olarak görülen hedonizm nedir, ne anlama gelir, kaç türdü hedonizm vardır, bu hedonizm türleri nelerdir, Epikuros'un hedonizmi nedir, hedonizm karşıtı düşünce nedir gibi soruları cevapladık.

Bu felsefi görüş ile ilgili kafanıza takılan herhangi bir soru ya da sizin de eklemek istediğiniz herhangi bir bilgi varsa bunu aşağıda yer alan yorumlar kısmından bizimle paylaşabilirsiniz.

İnsanların dört bir yanı, onları mutsuz edebilecek araçlarla çevrili hâle geldi. Örneğin akıllı telefonların fiziksel faydaları sayılamayacak kadar çok olsa da psikolojik faydası bir elin parmağını geçemeyecek kadar azdır. Telefonların sizi mutsuz etmesini engellemek için akıllı telefonlarla mutlu yaşamanın yollarını inceleyebilirsiniz.