Bilim İnsanları Uyardı: Hava Temizleyiciler Test Edilmeden Satılıyor
Bilim insanları tarafından yapılan bir araştırma, hava temizleyicilerin çoğunun insanlara etkisi test edilmeden satışa çıktığını ortaya çıkardı.
Kapalı alanlarda kullanılan hava temizleyiciler hakkında dikkat çeken bir araştırma yayımlandı. Buan göre göre piyasadaki cihazların büyük bölümü, insanlar üzerindeki etkileri test edilmeden satışa sunuluyor. Bu durum hem etkinlikleri hem de güvenlikleri konusunda ciddi soru işaretleri yaratıyor.
Hava Temizleyicilerin İnsanlar Üzerindeki Etkileri Araştırılmıyor
ABD’de üç üniversite ve iki devlet kurumunun ortak yürüttüğü çalışmada hava temizleme sistemleriyle ilgili 1920’lerden 2023’e kadar yayımlanan 672 bilimsel araştırma incelendi. Bunların sadece yüzde 8’inin insanlar üzerindeki doğrudan etkisi üzerine çalışma yapıldığı ortaya çıktı.
Geri kalan büyük çoğunluk ise boş odalarda hava örnekleriyle ya da hayvan deneyleriyle sınırlı kaldı. Hatta bazı teknolojilerde insanlar üzerindeki etkisi üzerinde hiç çalışma yapılmadı. Örneğin plazma tabanlı sistemler ya da nanomalzeme filtreleri üzerine yapılan onlarca çalışmada insanlar yer almadı.
Fotokatalitik oksidasyon yöntemi üzerine yapılan 44 araştırmadan yalnızca birinde enfeksiyonları azaltıp azaltmadığını ölçüldü. Üstelik sorun düşündüğümüzden çok daha büyük olabilir. Mikropları yok etmek için kullanılan bazı yöntemler, ozon ve formaldehit gibi zararlı kimyasallar üretebiliyor.
Ancak bu yan etkiler yüzlerce çalışmanın içinde yalnızca 14’ünde incelendi. Yani tüketicilere sunulan cihazların insan sağlığına zarar verip vermediği çoğu zaman bilinmiyor. COVID-19 pandemisi havadan bulaşan enfeksiyonların ne kadar yıkıcı olabileceğini tüm dünyaya gösterdi.
Bu nedenle iç mekan hava kalitesini iyileştirmek kritik önem taşıyor. Ancak ortada yeterli kanıt olmadığı sürece hangi cihazların gerçekten koruma sağladığını söylemek mümkün değil. Pazarlama vaatleriyle gerçek bilimsel kanıtlar arasında ciddi bir boşluk var. Uzmanlara göre, bu teknolojilerin hem güvenli hem de etkili olup olmadığını anlamak için insan üzerinde yapılacak standart testler kaçınılmaz görünüyor.