Covid-19'dan Daha Ölümcül: Disease X (X Hastalığı) Nedir? Nasıl Bulaşır?

Dünya liderleri, İsviçre'nin Davos kentinde buluştu ve yıllık Dünya Ekonomik Forumu toplantısında, COVID-19'dan tam 20 kat daha ölümcül olabilecek varsayımsal bir virüs olan X hastalığı hakkında konuştular.

Henüz böyle bir hastalığın varlığı bilinmiyor olsa da, araştırmacılar ve bilim insanları, olası bir salgın durumunda etkili bir mücadele stratejisi geliştirmek için sağlık sistemini önceden hazırlamak amacıyla proaktif bir eylem planı oluşturmayı düşünüyor.

DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, COVID-19'un ilk “X Hastalığı" olabildiğini söylüyor. Peki, şu anda dünyanın gündeminde olan Disease X nedir, nasıl bulaşır, yapılan çalışmalar nelerdir? İşte, X hastalığı hakkında tüm ayrıntılar!

X Hastalığı Nedir?

X hastalığı, bulaşıcı tehditlere karşı önlem almak amacıyla ortaya atılan bir terimdir. Bu hastalığın asıl amacı; gelecekte ortaya çıkabilecek, pandemi veya salgın potansiyeli olan durumlara karşı hızlı aksiyon almak ve teknolojilerin geliştirilmesini sağlamaktır.

X hastalığı şu an net bir tanıma ve teşhise sahip değildir. Henüz bilinmeyen bu hastalığın, ciddi bir mikrobik tehdide neden olduğu öne sürülür. Ayrıca X hastalığı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) ve ebola gibi riskli virüslerin öncelikli patojenlerin listesine eklendi.

X Hastalığı Nasıl Bulaşır?

Hastalıklara karşı hazırlıklı olmak hastalığın ilerlemesini önlemek açısından önemlidir. Fakat hastalığa karşı hazırlıklı olmanın yanı sıra hastalığı önlemek için çaba göstermek de atılabilecek en doğru adımlardan biridir.

Johns Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi'nde deneyimli bir akademisyen olan Amesh Adalja, X Hastalığı'nın bir solunum yolu virüsü olabileceğini belirtiyor.

Uzmanın ifadesine göre, bu virüs şu anda hayvanlar arasında dolaşıyor olabilir, ancak henüz insanlara bulaşmış durumda değil. Covid-19 salgınındaki gibi yarasalarda ya da farklı hayvan türlerinde bulunabilir.

Şu an için varsayımsal olan X hastalığı, Türkiye ve dünya genelinde hiçbir vaka bildirilmese de, insan sağlığına yönelik ciddi ve gittikçe artan bir tehdit olarak tanımlanıyor. Bu, dünya genelinde etkili bir şekilde hazırlanılması gereken bir risk olarak görülüyor.

Bir sonraki X hastalığının nerede ve ne zaman ortaya çıkacağı tam bir bilinmezlik. Ancak kesin olan şey; gelecekte X hastalığı ortaya çıkacak ve bir noktada hayvanlardan insanlara bulaşacak ve salgın olarak yayılmaya başlayacak.

Yakın tarih bize, insanlarda ciddi hastalıklara ve ölüme neden olabilen patojen salgınlarının giderek sıklaştığını gösteriyor.

Dünya Sağlık Örgütünün X Hastalığı Çalışmaları Nelerdir?

X Hastalığının mevcut bilinen patojenlerle mutasyona uğrayarak veya tekrar belirginleşerek, uluslararası salgın veya pandemilere yol açma riski bulunuyor.

Covid-19 salgınındaki gibi hazırlıksız yakalanılması durumunda, daha ciddi sonuçlara neden olma ihtimali oldukça yüksek. Bu nedenle dünya genelindeki uzmanlar, en kötü senaryoya karşı sağlam ve etkili bir plan üzerinde çalışıyorlar.

Ghebreyesus, erken uyarı sistemlerinin ve Covid-19 salgını sırasında birçok ölüme neden olan sağlık altyapısına karşı planlama yapmanın gelecekteki senaryolara karşı yardımcı olabileceğini belirtiyor.

Ghebreyesus, yakın zamanda DSÖ'nün diğer küresel kuruluşlarla bir araya gelerek, bir sonraki büyük pandemi veya salgına hazırlık amacıyla girişimlerde bulunduğunu ifade ediyor.

Bu girişimler arasında, ülkelere kaynak sağlamak üzere tasarlanmış bir pandemi fonu, düşük gelirli ülkelerde aşı eşitliğini destekleyecek mRNA aşı teknolojisi transfer merkezi ve ülkeler arası işbirliğini artırmak için pandemi ve salgın istihbarat merkezi bulunuyor.

Disease X (X Hastalığı) önümüzdeki günlerde daha çok gündeme gelecek gibi görünüyor. Gelecekteki gelişmeler için bu yazımızı takip edebilirsiniz!